بایگانی وبلاگ

قدیمی ترین مبل ایران

يكشنبه, 10 اردیبهشت 1402
شاید برایتان جالب باشد بدانید طبق تحقیقات باستان شناسی، قدیمی ترین مبل ایران در تپه چشمه علی در جنوب شرق تهران که شهر ری کنونی باشد، پیدا شده است. این مبل که به شکل چهارپایه طراحی شده از هزاران سال پیش به عنوان وسیله ای برای نشستن مورد استفاده قرار می گرفته است. این چهارپایه قدیمی که اکنون به عنوان قدیمی ترین مبل ایران  در بخش پیش از تاریخ موزه ملی ایران قرار گرفته توسط حفاری های اریک اشمیت طی سال های 1934-1936کشف شد.

قدمت قدیمی ترین مبل های ایران 


در اکتشافات باستان شناسی چندین مدل مبل که در دوره های مختلف تاریخ ایران برای نشستن مورد استفاده قرار می گرفتند، کشف شده که از قدیمی ترین آنها می توان به چند مورد زیر اشاره کرد:

چهارپایه ها از قدیمی ترین مبل های ایران


قدمت قدیمی ترین مبل ایران که در تپه چشمه علی کشف شده به هزاره ششم پیش از میلاد بر می گردد. این چهارپایه ها با مخلوطی از گل رس و شن و کاه ساخته شده اند. رنگ این مبل ها به علت استفاده از پوشش گل رس به رنگ قرمز دیده می شود. بررسی ها نشان می دهد که طراحی این مبل بسیار دقیق بوده به طوریکه به راحتی وزن انسان را تحمل می کرده و برای استفاده روزمره کاملا مناسب بوده است. 

صندلی عیلامی از قدیمی ترین مبل های ایران 


نشانه هایی از استفاده از صندلی در نقش برجسته ای بر مهره ای از جنس سنگ یمانی آبی رنگ از دوره عیلام نیز مشاهده شده که قدمت آن به هزاره دوم پیش از میلاد باز می گردد.
صندلی دوره عیلام که نقاشی یک نمونه از آن مربوط به دوره پادشاهی شیلهک کشف شده نشان می دهد که پادشاه بر روی صندلی با لبه های گرد نشسته که پایه های آن نیز به شکل سم حیوان است.

چهارپایه های هخامنشی از انواع قدیمی ترین مبل ایران


چهارپایه با پایه هایی به شکل پنجه شیر در دوره هخامنشیان یکی از متداول ترین مبل های مورد استفاده توسط ایرانیان باستان بوده است.
نمونه ای از این مدل قدیمی ترین مبل ایران روی لوحی به شکل یک قطعه پلاک قیری مشهور با بانوی ریسنده حک شده است که از زیباترین آثار هنری عیلام نو شناخته می شود.
در این لوح زنی که یک دوک نخ ریسی دردست دارد به سبک شرقی و به حالت چهارزانو روی یک چهار پایه با پایه هایی به شکل پنجه شیر نشسته که روبروی او نیز صندلی دیگری با همین شکل قرار گرفته و روی آن ظرفی گرد با شش میوه قرار گرفته است.
بهترین نمونه های قدیمی ترین مبل ایران شامل تخت و صندلی های ایران باستان در نقوش برجسته تخت جمشید، قدیمی ترین مبل ایران را در صحنه بارعام داریوش، خزانه تخت جمشید، تخت شاهی خشایارشاه و بالای آرامگاه داریوش در نقش رستم ها نشان می دهد.
علاوه بر این، تخت ها و صندلی هایی با پایه های فلزی به شکل حیوانات اساطیری نظیر شیر و عقاب و یا بخشی از بدن حیوان (پنجه شیر) نیز در حفاری های باستان شناسی کشف شده که مرتبط با دوره هخامنشی است.

صندلی مفرغی قدیمی ترین مبل ایران


یکی دیگر از انواع قدیمی ترین مبل ایران، صندلی مفرغی متعلق به هزاره دوم قبل از میلاد است که در منطقه املش استان گیلان کشف شده است. این صندلی مفرغی که نمونه مینیاتوری آن از روی صندلی واقعی آن زمان ساخته شده از یک صفحه مربع شکل با چهار پایه ساده تشکیل شده که دارای یک پشتی مستطیل شکل بلند است و ظاهر آن کاملا شبیه به مبل های امروزی است.

قدیمی ترین تخت و بارگاه در ایران باستان 


مدل های مختلف تخت که در حفریات باستان شناسی در منطقه شوش و از دوره عیلام کشف شده دارای ویژگی های مشترکی هستند که شامل:
یک صفحه مستطیل شکل ساده 
چهارپایه کوتاه 
تصاویری از زنان برهنه و مردی که روی تخت آرمیده روی سطح اصلی تخت 
جنس این تخت ها از گل و سفال بوده که در هزاره سوم قبل از میلاد دعیلام مورد استفاده قرار می گرفته است.

تخت و صندلی در دوران ساسانی


بر روی  بشقابهای زرین و سیمین دوره ساسانی، نمونه هایی از قدیمی ترین مبل ایران نقش شده که نقوش حیوانات اساطیری مثل عقاب و شیر در قسمت پایه و دسته تخت و صندلی در این دوره دیده می شده است.

صندلی سفالی در دوره ظهور اسلام از قدیمی ترین مبل های ایران


از دیگر نمونه های قدیمی ترین مبل ایران که از حفاری های باستان شناسی در منطقه گرگان بدست آمده می توان به یک صندلی سفالی اشاره کرد که مربوط به قرن ششم هجری است. این مبل با تکنیک قالبی و به رنگ فیروزه ای ساخته شده که در هر ضلع نمای آن یک طاقنما وشش پایه به شکل نیم تنه شیر دیده می شود.
طبق روایاتی که در شاهنامه و داستانهای حماسی فردوسی به تصویر کشیده شده هنرمندان در ساخت قدیمی ترین مبل های ایران از هنر منبت و معرق برای تزئین استفاده می کردند.



قدیمی ترین مبل ایران با اقتباس از طرح های اروپایی


با شروع دوره صفوی و سپس سلطنت قاجار ، کم کم اروپاییان وارد سرزمین ایران می شوند و پادشان ایرانی نیز سفرهایی را به سرتاسر اروپا می کنند.
طی این مسافرت ها، پادشاهان ایران با انواع مبل اروپایی که اعضای کاخ سلطنتی روی آن می نشستند آشنا می شوند و پس از بازگشت به ایران تصمیم می گیرند، تخت هایی مجلل تر و باشکوه تر از آن مبلمان را برای خودشان بسازند. 
تخت یا صندلی هایی که به عنوان قدیمی ترین مبل های ایران توسط هنرمندان ایرانی در دوره صفویه و قاجاریه و سپس پهلوی ساخته می شود آنقدر بی نظیر و منحصر به فرد است که به عنوان آثار ارزشمندی امروزه در موزه ها نگهداری می شود.
برخی از مشهورترین و قدیمی ترین مبل های ایران که تخت تاثیر فرهنگ اروپایی ها ساخته شد را به شما معرفی می کنیم:

تخت نادری باشکوه ترین و قدیمی ترین مبل ایران


تخت نادری یکی از معروفترین مبل های قدیمی ایران است که به دستور فتحعلی شاه قاجار برای اردوکشی به چمن سلطانیه زنجان توسط جواهر سازان و صنعتگران ایرانی در ۹ قطعه مجزا ساخته شد.
در این تخت مرصع و میناکاری شده، ۲۲ هزار سنگ و جواهر قیمتی به کار رفته که از نظر تزیینات و زیبایی ظاهری به تخت طاووس شبیه است. 

ویژگی های ظاهری تخت نادری

ترنج و جواهرات درشت و خوش رنگ در قسمت پشت
شکلی مانند دم طاووس در دو طرف پشت تخت
یک تاج در قسمت بالا با نقش دو اژدهای پیچ خورده یا سمندر که دم آنها به شکل سر عقاب یا طوطی است
دو اژدها در دو طرف پله اول تخت که جای پا تعبیه شده و به سطح و دیواره پله چسبیده‌اند
نقش شیر در دیواره عمودی پله اول با بدنی جواهر نشان شبیه به پوست پلنگ خالدار 
دو طوطی میناکاری شده در دو طرف تخت در داخل ترنج‌های اسلیمی مشبک

کاربرد تخت نادری

فتحعلی شاه از این تخت فقط برای رفتن به مسافرت استفاده می کرد و در بقیه مواقع آن را در خزانه سلطنتی نگهداری می کرد. 

چرا به تخت نادری مشهور است؟

تخت نادری برخلاف اسمش در دوران قاجار ساخته شد و ربطی به نادرشاه افشار ندارد. نادر در زبان فارسی به معنای کمیاب است و فتحعلی شاه به علت منحصر به فرد بودن این تخت، آن را نادری نامید. 

تخت نادری کجا نگهداری می شود؟

تخت نادری قبل از تدوین قانون خزانه بانک ملی ایران، در تالار سلام کاخ گلستان تهران در کنار تخت طاووس قرار گرفته بود اما پس از تصویب قانون، به موزه جواهرات سلطنتی منتقل شد. 
ازاین تخت برای آخرین بار در تاجگذاری محمد رضا شاه پهلوی در چهارم آبان ماه ۱۳۴۶ خورشیدی در تالار سلام کاخ گلستان استفاده شد.
از این اثر گرانبها می توان در موزه جواهرات ملی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دیدن کرد. 

تخت طاووس فتحعلی شاه، مجلل ترین و قدیمی ترین مبل ایران


تَختِ طاووس در ابتدا به نام «تخت خورشید» نامیده می شد و به عنوان یکی از تخت‌های جواهر نشان سلطنتی ایران شناخته می شود. حاجی محمدحسین‌خان صدر اصفهانی (نظام الدوله) که در سال 1216 صدر اعظم فتحعلی‌شاه بود فرمان ساخت این تخت را به دستور فتحعلی‌شاه به جواهرسازان اصفهان سفارش داد.
در سال ۱۲۲۴ قمری، فتحعلی شاه همسر نه ساله اش طاووس تاج‌الدوله را بر روی این تخت، نشاند و نام تخت را به افتخار او، تخت طاووس گذاشت. 
این تخت هم اکنون در موزه جواهرات بانک مرکزی قرار دارد و می توان از آن بازدید کرد.

تخت طاووس نادر شاه


نادرشاه افشار، تخت طاووس را به همراه جواهرات کوه نور و دریای نور از نبرد هندوستان با خود به ایران اما با قتل نادر شاه افشار درسال۱۷۴۷ توسط غارتگران تخریب و به یغما برده شد.
در پشت این تخت، طرح دو طاووس پرگشوده دیده می شد که با جواهراتی نظیر یاقوت، زمرد، مروارید، یاقوت کبود و سایر سنگ های قیمتی تزیین شده بود. 
البته ساخت این تخت در قرن ۱۷ میلادی برای پادشاه گورکانی هند توسط صنعتگران هندی انجام شده بود و در بارگاه او که در پایتختش یعنی دهلی قرار داشت، مورد استفاده قرار می گرفت. زمانیکه گورکانی در سال 1738 از نادرشاه افشار شکست خورد، این تخت با غنایم ارزشمند دیگری به ایران آورده شد.

تخت مرمر


بنای ایوان تخت مرمر قدیمی ترین بنای کاخ گلستان تهران است و به علت وجود تخت مرمرینی که در دوره فتحعلی شاه ساخته شده و در ایوان اصلی آن قرار گرفته بود، به این نام خوانده می شد. 
تخت مرمر از ۶۵ قطعه مرمر زرد معادن یزد در اندازه های مختلف در سال 1221 به دستور فتحعلی شاه ساخته شد و طراح آن میرزا بابای شیرازی نقاشباشی بود. او به علت، دشوار بودن جابجایی تخت طاووس دستور داد تختی بسازند که همیشه در وسط ایوان قرار داشته باشد و آن را تخت مرمر یا تخت سلیمانی می نامیدند.

ویژگی های ظاهری تخت مرمر از قدیمی ترین مبل های ایران

حک و زراندود شدن اشعاری از فتحعلی خان صبا همراه با تاریخ ساخت تخت بر روی طارَمیها (دست اندازهای دور تا دور تخت ) 
حک شدن نام سازنده اصلی تخت یعنی محمدابراهیم روی مجسمه ها 
یک متر ارتفاع 
دو سطح نشیمنگاه 3*2 متر (سطح جلو) و 28.1*70.1 متر (سطح عقب ) 
سه مجسمه دیو و شش فرشته  به عنوان پایه 
یازده ستون مارپیچی که هرکدام در پشت شیری قرار گرفته اند، در زیر و در کناره های تخت 
نقش دو اژدها بر روی سطح عمودی کنار دو پله جلو تخت 
حجاری دو مجسمه شیر در دوسوی پله اول

ایوان تخت مرمر کجا نگهداری می شود؟

در سال 1336 نگهداری ایوان تخت مرمر در اختیار اداره هنرهای زیبا قرار گرفت و تعمیراتی روی آن انجام گرفت. سپس مدتی نیز در اختیار سازمان شیر و خورشید قرار گرفت و در دهه 1370 نیز دوباره مرمت شد.

مبل در دوره قاجار و پهلوی


در دوره قاجار و سپس پهلوی، صنعتگران شروع به ساخت مبلمان با تزئینات هنرمندانه  به کارگیری هنر منبت، معرق و خاتم کاری کردند. 
به طور کلی استفاده از مبلمان در ایران از دوران باستان تا دوران معاصر فقط محدود به قشر مرفه جامعه بود و استفاده از قدیمی ترین مبل های ایران از دوره قاجار وپس از آن در دوره سلطنت پهلوی کم کم مورد توجه طبقه مرفه قرار گرفت. به همین علت، اولین و قدیمی ترین مبلمانی که در خانه های ایرانی مورد استفاده قرار گرفت به نام مبل سلطنتی شناخته می شد.
اما با تولید انبوه انواع مبل در سالهای بعد از آن، به تدریج سایر اقشار جامعه نیز توانستند منازل خود را با این کالای لوکس تزئین کنند.
اکنون تزئین اتاق نشیمن و اتاق پذیرایی با انواع مبل راحتی، مبل ال، مبل شزلونج، مبل استیل و غیره برای همه ما ایرانیان به یک ضرورت تبدیل شده است.
اگر شما نیز برای خانه خود نیاز به خرید انواع مبلمان با طرح های جدید و متنوع دارید می توانید به از سایت ما دیدن کنید.
برچسب ها:
قدیمی ترین مبل ایران

نظر خود را بنویسید

* {{ errors[0] }}